تبدیل ایران به بیابان مطلق در 30 سال آینده

تبدیل ایران به بیابان مطلق در 30 سال آینده

روزنامه ابتکار نوشت، ایران با بیش از 34 میلیون هکتار بیابان یکی از کشورهای خشک و بیابانی منطقه و جهان محسوب می‌شود. دو کویر بزرگ با نام‌های دشت کویر و کویر لوت علاوه بر زیبایی‌های ذاتی بیابانی در دل خود روز به روز در حال افزایش هستند. بحران آب در سال‌های اخیر و همچنین افزایش 1 تا 2 درجه‌ای گرمای زمین در ایجاد بیابان‌ها نقش مستقیمی دارد. میانگین بارندگی سالانه کشورمان حدود 250 میلیمتر است که این مقدار کمتر از میانگین بارندگی آسیا و حدود یک سوم میانگین بارندگی سالانه جهان است. حال آنکه کشوری که زیر 1700 مترمکعب در سال میزان بارندگی‌اش شود، آن کشور دچار تنش کم آبی و خشکی است. در گزارش‌ها و پژوهش‌های موسسات در سال‌های اخیر تاکید شده است، خشکسالی گریبان بیشتر نقاط جهان را خواهد گرفت. هیچکس نمی‌داند در آینده دور چه اتفاقاتی خواهد افتاد. خشکسالی در طول تاریخ عامل بسیاری از کوچ‌های عظیم در جهان بوده است. آیا «خشکسالی شدید» در راه است!
خشکسالی زمین را می‌گیرد
اخیرا ناسا گزارشی از وضعیت گرمایشی و خشکسالی جهان ارائه کرده که در آن 45 کشور را به طور مستقیم در معرض «خشکسالی شدید» قرار داده است. در این رتبه‌بندی از بین 45 کشور، ایران چهارمین کشور است که در 30 تا 40 سال آینده بخش عظیمی از آن به بیابان تبدیل می‌شود. خشکسالی در ایران جدی است. افزایش گرمایش کره زمین و در کنار آن افزایش گازهای گلخانه‌ای و همچنین در ماه‌های اخیر سایه پدیده ال‌نینو و سیل‌هایی با ابعاد عظیم در کشورمان و منطقه از پیامد‌های ناگوار گرمایش زمین به شمار می‌آید. در گزارشی که ناسا منتشر کرده، آورده است: اگر افزایش گازهای گلخانه‌ای تا اواسط قرن 21 متوقف نشود، مناطق جنوب غربی و مرکزی آمریکا به احتمال 80 درصد در طول سه دهه، بین سال‌های 2050 تا 2099 میلادی خشکسالی بسیار شدیدی را تجربه خواهند کرد. در ادامه مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی پیش‌بینی کرده است که خاورمیانه و شمال قاره آفریقا گرمتر و خشک تر از آن چه تا به حال بوده است، خواهد شد. این مجمع تخمین می‌زند که حدود 80 تا 100 میلیون نفر از ساکنان این مناطق تا 40 سل آینده در معرض بی آبی شدید قرار خواهند گرفت. همچنین مطالعه بر روی آب‌های جاری بین سال‌های 2003 تا 2009 میلادی نشان داده استکه رودخانه‌های دجله و فرات بعد از هند بیش از هرجای دیگر آب خود را از دست می‌دهند. حال که بحران خشکسالی در کشورمان نیز وجود داشته و این قضیه غیر قابل کتمان است، برخی معتقدند که تغییرات آب و هوایی و اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن مساله امنیت ملی نیز محسوب می‌شود و هر گونه بی توجهی به این موضوع می‌توان عواقب جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. خالی شدن سدها و کمبود آب آشامیدنی و بسیاری دیگر از این موارد که ممکن است به خرید و فروش آب با قیمت‌های گزاف در آینده بیانجامد.بر اساس گزارش اقلیم شناسان آکادمی ملی علوم آمریکا بین سال 2006 تا 2011 میلادی بخش‌های وسیعی از سوریه دچار خشکسالی شد و این فاجعه زیست محیطی نهایتا منجر به مهاجرت‌های اجباری روستاییان به مناطق شهری و بی ثباتی اقتصادی و اجتماعی شد که در ایجاد ناآرامی‌های این کشور بی تاثیر نبود. معصومه ابتکار، اظهار کرد رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور سال گذشته گفته بود: پدیده خشکسالی را باید به عنوان یک واقعیت در تمامی برنامه‌های کلان و راهبردی کشور مدنظر قرار دهیم این وضعیت برای کشورهایی که به فکر حکمرانی خوب و نقش اساسی در آینده توسعه و محیط زیست کشور خود هستند، یک هشدار بزرگ است. سه کانون اساسی خشکسالی ایران شامل، کانون خشکسالی شمال شرق که شامل استانهای خراسان شمالی، رضوی، سمنان و گلستان است و همچنین کانون خشکسالی البرز مرکزی که شامل استانهای تهران، البرز، قزوین و قم بوده و کانون سوم، کانون خشکسالی منطقه آذربایجان و غرب کشور که شامل تمامی منطقه آذربایجان و استان کردستان است.
خشونت و تغییرات آب و هوایی
دانشگاه برکلی طی پژوهشی در سال 2013 در مورد رابطه خشونت با گرما در بسیاری از کشور‌های جهان از جمله آمریکا، استرالیا، برزیل و چندین کشور دیگر انجام داده است، رابطه‌ای مستقیم و تعجب برانگیزی بین تغییرات آب و هوایی و خشونت به دست آورده است. قسمت جالبی این پژوهش نشان می‌دهد افزایش 2 درجه‌ای دما و بیش تر از آن موجب بالا رفتن تنش در کشورها به میزان 50 درصد می‌شود. پژوهش گران این موسسه هدف از اعلام نتایج این مطالعات، روشنگری در مورد گرمایش زمین و پیامدهای آن دانسته اند، موضوعی که با نادیده گرفتن اهمیت آن و عدم تلاش برای همکاری بین المللی، سکونت در این کره خاکی را مشکل می‌کند.
پیش‌بینی خشکسالی 30 سال آینده مبنای علمی ندارد!
در اوایل امسال نیز گزارشاتی در ارتباط با بیابان شدن ایران طی 30 سال منتشر شده بود که واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت. عده‌ای می‌گفتند خشکسالی 30 سال آینده ایران هیچ پایه و اساس علمی ندارد. یکی از این افراد علی فراستی, عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا است. فراستی گفته است: اینکه بتوان تحولات طبیعی را تا ۳۰ سال آینده از هم اکنون پیش‌بینی کرد پایه علمی محکمی ندارد بلکه متکی بر فرضیات است. وی ادامه داد می‌توان بر اساس داده‌های موجود یک دوره زمانی نسبت به احتمالات در تغییرات زیست محیطی نظر داد، ولی نمی‌توان بطور قطع پیش‌بینی کرد که ۳۰ سال بعد چه خواهد شد. ناسا در ماه‌های گذشته نیز گزارشاتی مبنی بر خشکسالی در مناطق مختلف جهان ارائه کرده بود. فراستی در ارتباط با پژوهش‌های ناسا گفت: سازمان فضانوردی آمریکا اطلاعات هواشناسی و ریزش نزولات در ۱۴۰ سال گذشته را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که هوای سطح کره زمین در یکصد سال گذشته بین ۱/۵تا ۲ درجه گرمتر شده و همزمان تغییرات اقلیمی در مناطق وسیعی از جهان رخ داده است. فراستی تصریح کرد: متاسفانه مسئولینی که خود در مصدر تصمیم‌گیری در مدیریت آب بودند حالا در موضع اپوزیسیون قرار گرفته و چنان صحبت کرده و آمار و ارقام ارائه می‌دهند که گویی در زمان مدیریت آنها و یا همفکران آنها نه مشکل کم آبی وجود داشته و نه سوء مدیریت منابع آبی و حالا متوجه این بحران شده‌اند. جدی گرفتن فرآیند بحران آب و همچنین مدیریت صحیح منابع آبی در ایران از جمله وظایف دشوار دولت است که برای تحقق آن نیاز به آموزش فراگیر و همچنین برنامه ریزی جهت کاهش مصرف آبی است. جدی گرفتن پدیده‌های محیط زیستی همگام با کشور‌های جهان مانند اجلاسی که اخیرا در فرانسه برگزار شد و معصومه ابتکار نیز در آن حضور داشت می‌تواند در پیشبرد جهانی جلوگیری از گرمایش روز به‌روز کره خاکی و عواقب ناشی از آن نقش داشته باشد.